Uitgaande van een levensloopbenadering staan gemeenten aan de lat om regie te voeren op het gehele proces van re-integratie van (ex-)justitiabelen. Dit staat beschreven in het bestuurlijk akkoord ‘kansen bieden voor re-integratie’, dat is ondertekend door gemeenten, reclassering, DJI en het ministerie van J&V. 

In 2020 is de integrale provinciale werkgroep Implementatie Bestuurlijk Akkoord gestart. Daarin wordt op provinciaal niveau de huidige en gewenste aanpak, mogelijkheden voor samenwerking daarin en de randvoorwaarden voor het realiseren van ambities uitgewisseld. Ook vindt afstemming plaats tussen landelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in de regio’s Noord-, Midden- en Zuid-Limburg. 

In dezelfde periode hebben de drie Zuid-Limburgse Veiligheidshuizen (nu Zorg- en Veiligheidshuizen) een voorstel gedaan voor nauwere onderlinge samenwerking rond de nazorg van ex-gedetineerden, waarin ook de ambities van het Bestuurlijk Akkoord een plek hadden. Naar aanleiding van dat voorstel en de gesprekken in de provinciale werkgroep zijn in Zuid-Limburg diverse overleggen gevoerd met gemeenten, reclassering en PI’s.

Er is geïnvesteerd in kennis van en betrokkenheid bij het thema en de opgave die voorligt. Een ambtelijke werkgroep nazorg ex-gedetineerden Zuid-Limburg is opgestart, van waaruit gemeenten en Zorg- en Veiligheidshuizen uit de drie subregio’s het overleg zijn aangegaan over de gewenste stappen en het creëren van draagvlak.

In 2022 zijn de eerste stappen gezet om te komen tot één team Nazorg voor de re-integratie van ex-gedetineerden in Zuid-Limburg. Inclusief frontoffice en coördinatoren die de coördinatie op casusniveau oppakken namens deelnemende gemeenten. Met één team Nazorg wordt ingezet op een hechtere samenwerking met ketenpartners. Hierbij werkt iedere partner als het ware over zijn eigen grens heen. Door de oprichting van dit team richten we de bestuurlijke en uitvoerende overlegtafels efficiënter in. Het is van groot belang dat team Nazorg nauw verbonden is en blijft met bestaande regionale structuren, waaronder de Commissie Zorg en Veiligheid.

Op 1 augustus 2020 is het Project Aanpak Kwetsbare Personen met verward gedrag (AKP) van start gegaan met een looptijd tot en met 31 december 2021. Voor dit project is subsidie ontvangen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het project omvatte twee sporen. Spoor 1 was gericht op het ontwikkelen van een aanpak voor kwetsbare personen met verward gedrag en een hoog veiligheidsrisico (AKP). Spoor 2 was gericht op de doorontwikkeling en borging van de pilot Verbindingspunt Informatie en Advies (VIA) Zuid-Limburg. 

Spoor 1

Hierbij hebben we ons vooral gericht op het zicht krijgen op de doelgroep en het verder ontwikkelen en versterken van de integrale persoonsgerichte aanpak. Dit heeft in de zomer van 2021 geresulteerd in een Regionaal Kader voor de aanpak inclusief aanbevelingen en implementatiepunten en een eindrapportage voor de borging van het project.We hebben ook vastgesteld dat we hierin niets nieuws willen ontwikkelen, maar zoveel als mogelijk willen aanhaken bij bestaande structuren en lopende ontwikkelingen. Aanhaking bij de Commissie Zorg en Veiligheid, het verbinden met de Ketenveldnorm en met de Versterking aanpak (hoog) risicovol verward gedrag (de z.g. POK middelen) is daarbij een logische stap. Het Zorg- en Veiligheidshuis Westelijke Mijnstreek is namens de drie Zuid-Limburgse Zorg- en Veiligheidshuizen aangewezen als regievoerder. Daarbij biedt zij de benodigde structuur en regisseert en faciliteert zij vanuit haar rol en verantwoordelijkheid. Het project is eind 2021 tot juli 2022 verlengd, waarin er tevens een lijn werd uitgezet voor de borging van dit project. In de tweede helft van 2022 zijn de eerste stappen gezet in de borging van het project AKP.

Spoor 2

Het VIA legt verbinding tussen het zorg- en veiligheidsdomein. Het doel is om een goede opvolging te geven op politiemeldingen over personen met verward gedrag naar het zorg- en veiligheidsdomein en zo eerder te komen tot een sluitende ketenaanpak. Daarmee wordt getracht te komen tot een vermindering van het tot nu toe jaarlijks stijgende aantal (herhaalde) politiemeldingen en het voorkomen van escalatie. Het VIA ontvangt dagelijks meldingen voor Zuid-Limburg via de Politie, om deze waar nodig te koppelen aan hulpverlening wanneer deze reeds actief is of wanneer dat nodig is hulpverlening te laten starten. Het VIA vormt inmiddels het verbindingspunt voor heel Zuid-Limburg, waarbij er een eenduidige samenwerking is tussen Politie, OM, GGZ instellingen, Vangnet/bemoeizorg en gemeenten. Onlangs is ook 3RO (reclassering) hierbij aangesloten. Als Zuid-Limburgse Zorg- en Veiligheidshuizen geven wij namens de gemeenten uitvoering aan het VIA. 

Verder wordt er op dit moment gewerkt aan een landelijk project om politiemeldingen m.b.t. personen met verward gedrag eenduidig over te dragen naar gemeenten. Men wil hiervoor aansluiten bij de lokale meldpunten “niet acuut”. In Zuid-Limburg zijn deze meldpunten op verschillende manieren belegd. Deze meldpunten zijn niet allemaal toegerust om daadwerkelijk deze meldingen op een juiste manier te ontvangen en de juiste opvolging te geven. Het ministerie van VWS juicht initiatieven als het VIA toe, gezien de duidelijke structuur die al is vormgegeven in Zuid-Limburg. Aansluiten op deze bestaande structuur werkt in het voordeel van alle Zuid-Limburgse gemeenten. Daarmee werkt Zuid-Limburg al vooruit op de landelijke ontwikkelingen. 

Ondanks de resultaten die afgelopen jaren al zijn bereikt , wordt er nog steeds gewerkt aan de doorontwikkeling van het VIA. Het verbindingspunt kan namelijk op andere thema’s in de verbinding van zorg en veiligheid een rol spelen. Vanaf 2022 wordt dan ook onderzocht welke onderdelen verder doorontwikkeld kunnen worden in het kader van “wederkerigheid” voor gemeenten. 

Het VIA is per 1 januari 2022 voor twee jaar financieel geborgd.

In de afgelopen jaren hebben zo goed als alle Limburgse gemeenten het “Modelconvenant NCTV” ondertekend. In dit convenant zijn werkafspraken vastgelegd om binnen de kaders van (met name) de privacywetgeving te komen tot een werkproces van signalering, duiding, interventie en nazorg. Om praktisch en zorgvuldig uitvoering te geven aan het convenant maken de (kern)partijen nadere uitvoeringsafspraken.

In 2021 heeft de pilot ‘Weegtafel’ gelopen. De opgedane ervaringen zijn meegenomen en geëvalueerd. In 2022 heeft deze pilot een vervolg op Zuid-Limburgse schaal gekregen. Op basis van de ervaringen uit deze pilot, wordt bekeken of een uitbreiding van de Weegtafel op Limburgse schaal van toegevoegde waarde is.